20 lutego w Szkole Podstawowej w Iwowem, w gminie Borowie, odbyła się rocznicowa uroczystość przypominająca tragiczne wydarzenie sprzed blisko 70 lat.
Podczas II wojny światowej w Iwowem znajdowała się tajna szkoła podoficerów Armii Krajowej. Iwowianie zaangażowani byli w działalność AK, partyzantki podległej rządowi polskiemu, a nie radzieckiemu – jak AL.
20 lutego 1944 lokalna grupa AK przeprowadziła w pobliskim Latowiczu nieudaną próbę odbicia kilkudziesięciu więźniów ze szkoły zamienionej przez Niemców na więzienie. W dniach 24 i 25 lutego 1944 w Iwowem miała miejsce akcja odwetowa Niemców. Zamordowani zostali: Bronisław Kosut, Jan Kosut, Władysław Kosut, Kazimierz Ositek, Jan Pazura, Henryk Zaborowski.
Podczas uroczystości – na mszy, na akademii, podczas spotkania – środowisko mieszkańców, samorządowców i akowców – modliło się i wspominało czas patriotycznego zaangażowania. Mała szkoła pokazała swą funkcję centrum życia wsi.
Młodzieży przypomnę, że wspomniane wydarzenia świadczące o najwyższym zaangażowaniu zwykłych Polaków w sprawy ojczyzny miały miejsce kiedy społeczeństwo obywatelskie polskiej prowincji miało oparcie we własności prywatnej: gospodarze w gospodarstwach, dwór w majątku, a kościół w dobrach kościelnych. Wkrótce po wspomnianych wydarzeniach, wraz z wkroczeniem Armii Czerwonej ten świat przeminął: dobra dworskie i kościelne skonfiskowano, duże gospodarstwa rozparcelowano, a degradacji wielu drobnych gospodarstw po latach dopełniło uprzemysłowienie rolnictwa odbierając im ekonomiczną rację bytu.
Po tych przemianach zmieniło się popularne pojmowanie spraw kraju: nad postawami patriotycznymi nakierowanymi na troskę o swe gospodarstwo i gospodarkę kraju; na ojcowiznę i ojczyznę; na dziedzictwo odziedziczone i zapisywane dzieciom - górę wzięły postawy roszczeniowe właściwe pracownikom najemnym, nieodpowiedzialnym personalnie za swoją dziedzinę w perspektywie długofalowej. Zmiany własnościowe przeprowadzone przez komunistów po zdobyciu władzy były celowym uderzeniem w bazę polskości i kultury.
Andrzej Dobrowolski
Czy wiecie, że …
Latowicz był letnią siedzibą książąt mazowieckich?